1 Samuel 15, 16-23: Samuel wijst Saul terecht

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 422)

Maar Samuel zei boos: ‘Houd je mond! Ik zal je vertellen wat de Heer vannacht tegen mij gezegd heeft.’ ‘Goed,’ zei Saul, ‘ik luister.’

Samuel zei: ‘De Heer heeft jou toch koning gemaakt van Israël? Dan ben jij dus de leider van alle stammen van Israël. Ook als je denkt dat je niet belangrijk bent. De Heer had jou een opdracht gegeven. Hij zei: ‘Ga oorlog voeren tegen de Amalekieten, want ze zijn slecht. Dood hen allemaal. Ga door totdat er niemand meer leeft.’ Waarom heb je dan niet geluisterd naar de Heer? Waarom heb je dieren van de Amalekieten meegenomen? Je weet dat de Heer dat niet goedvindt.’
Saul zei tegen Samuel: ‘Maar ik heb toch geluisterd naar de Heer? Ik ben naar de Amalekieten gegaan. Ik heb hun koning gevangengenomen en ik heb de rest van de Amalekieten gedood. En mijn soldaten hebben de beste dieren meegenomen om ze in Gilgal aan de Heer te offeren.’
Maar Samuel zei: ‘Wat denk je dat de Heer belangrijker vindt? Dat iemand een offer brengt, of dat iemand doet wat hij vraagt? Doen wat de Heer vraagt, is belangrijker dan een offer brengen. En goed luisteren is beter dan het offeren van dieren. Het is slecht om je tegen de Heer te verzetten. Net zo slecht als het voorspellen van de toekomst of het vereren van afgoden. De Heer wil niet dat jij nog langer koning bent. Want je hebt niet gedaan wat hij wilde.’

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Nu zei Samuël tot Saul: `Stop maar,
ik zal je zeggen wat God me deze nacht gezegd heeft.'
Saul antwoordde: `Zeg maar.'
Samuël zei: `Je kunt jezelf wel onbelangrijk vinden,
maar toch ben je het hoofd van de stammen van Israël,
want God heeft je tot koning over Israël gezalfd.
God gaf je de opdracht:
Trek op tegen de Amalekieten, voltrek de ban aan die zondaars
en strijd tegen hen tot je ze uitgeroeid hebt.
Waarom heb je dan niet naar God geluisterd,
maar je op de buit geworpen en gedaan wat Hij niet graag heeft?'
Toen zei Saul tegen Samuël: `Maar ik heb wel naar God geluisterd.
Ik ben toch gegaan naar waar Hij me zond.
Ik heb Agag, de koning van Amalek, meegebracht en
aan de Amalekieten de ban voltrokken.
Het volk heeft uit de buit schapen en runderen genomen,
het beste van wat onder de banvloek lag,
om in Gilgal offers te brengen aan je God.'
Maar Samuël zei: 'Heeft God brand - en slachtoffers even graag
als gehoorzaamheid aan zijn woord?'
Neen, gehoorzamen is beter dan offeren,
volgzaamheid meer waard dan het vet van bokken.
Weerspannigheid staat gelijk met de zonde van toverij,
ongezeglijkheid met afgodendienst.
Omdat je het woord van God verworpen hebt,
heeft Hij je verworpen en zul je geen koning meer zijn.'

Stilstaan bij …

Saul
(= de afgebedene, de gevraagde)
Saul leefde van ± 1040 tot ± 1010. Hij was een herenboer met militaire kwaliteiten, maar geen groot politicus en ook geen goede organisator. Hij was op veel vlakken te vergelijken met de rechters uit de vorige periode. Op godsdienstig vlak kon hij ernstige conflicten niet vermijden.

Amalekieten
De Amalekieten waren een nomadenstam in het noorden van het Sinaïtisch schiereiland. Eeuwenlang plunderden en teisterden ze de zuidelijke provincies van Israël.

Amalek
Kleinzoon van Esau, de tweelingbroer van Jakob (Genesis 36, 12-16; 1 Kronieken 1, 36).
In de Bijbel en voor de Joden werd Amalek hét beeld van het kwaad.
In deze tekst wordt met Amalek het volk van Amalek bedoeld, de Amalekieten.

Gilgal
(= cirkel)
De naam van deze plaats verwijst waarschijnlijk naar de cirkelvormige afbakening die de Israëlieten gebruikten als kamp.

Bij de tekst

Oorlogsbuit

In de tijd van Saul ging men ervan uit dat de overwinnaar afstand moest doen van de oorlogsbuit. Dit zag men als een wet van God.
Saul was daar niet op ingegaan en verantwoordde dit door te zeggen dat hij het beste van de buit heeft geofferd.
Samuël maakt de koning duidelijk dat doen wat God wil, beter is dan offeren.

Bijbel en kunst

J. S. COPLEY

Samuel wijst Saul terecht(1798)

Werk van de Anglo-Amerikaanse kunstschilder John Singleton Copley (1738–1815).